Om Hardanger Internasjonale Siderfest
Hardanger Internasjonale Siderfest vert arrangert for fjerde gong i 2024.
Dette skjer:
- Sidermiddagar over heile Hardanger torsdag 9. mai
- Fagsamling for produsentane fredag 10. mai
- Sidersafari i ny drakt fredag 10. mai
- Sidertog i Odda fredag 10. mai
- Festivaldag Odda laurdag 11. mai
Siderfesten vert arrangert hos Nibio, på sidergardane i Sørfjorden, hotel og resturantar i heile Hardanger og i lokala til det nedlagde Odda Smelteverk, i fabrikkhallen Lindehuset og på Sentralbadet Litteraturhus. Smelteverkstomta er ein spanande lokasjon og ein deilig kontrast til fruktgardane.
Foreininga Hardanger Internasjonale Siderfest vart etablert i mars 2019.
Styret består av:
- Anna Gursli Langesæter, Siderklynga Hardanger (styreleiar)
- Ingvild Ystanes, Sentralbadet Litteraturhus
- Olav Bleie, Alde Sider
- Kjetil Raaen Widding, Siderentusiast
- Ida Eidnes, Lofthus sideri
- Miriam Heidtmann, Aga Sideri
- Erlend Stueland, Buer restaurant
Kontakt
siderfesten@gmail.com
Styreleiar
Anna Gursli Langesæter
Tlf. 958 90 237
Støttespelarar
SAMARBEIDSPARTNARAR
Hardanger Siderprodusentlag/ Siderklynga Hardanger
HANEN
NIBIO
Måkestad
Sidernæringa i Hardanger og Noreg
Internasjonale Siderprodusenter og organisasjoner
Sentralbadet Litteraturhus
Kraftmuseet
Iris Scene/Blueslaget Lokst Utøve
Tyssedal Kraftstasjon
Lokalt kulturliv i Hardanger
Norsk Siderfestival
Ullensvang Handel
Næringshagen i Ullensvang
Reiselivsaktører og Visit Hardangerfjord
Restaurantnæringen, lokalt og regionalt
Lokalmatprodusentar i regionen
Bremnes Seashore/ Salma
Bakgrunn
Norsk sider har fått merksemd langt utover landegrensene. Norske siderprodusentar har vunnet prisar i konkurransar over heile verda. No jobber siderbøndene i Hardanger med å etablera Hardanger som ei merkevare på line med Champagne. Sider frå Hardanger er beskytta geografisk nemning.
VIL PRODUSERA 1 MILLION LITER SIDER INNAN 2025
Siderprodusentane i Hardanger planlegg å auka produksjon og sal; og målet er 1 millionar liter innan 2025.
-Med Hardanger Internasjonale Siderfest er målsetningen å spre kunnskap og øke synligheten for Sider frå Hardanger, forteller Ingerid Wembstad fra Matarena, som er prosjektleder for Hardanger Internasjonale Siderfest.
-Dette skal støtte opp under siderprodusentenes store ekspansjonsplaner, og vil være et viktig tiltak for å øke interessen, omsetningen og verdiskaping for sidernæringen.
Sørfjorden i Hardanger er eit historisk senter for sider. Odda er sentrum i Sørfjorden, og ein naturleg stad for eit slikt arrangement. Byen Odda ligg tett på siderprodusentane, med sju sidergardar innan 20 kilometer, og 23 sidergardar innan 70 kilometer.
LITT HISTORIE OM SMELTEVERKET OG CYANAMIDEN
Tekst v/ Kraftmuseet:
Frå 1906 vart verdas største karbidfabrikk reist her, saman med ein cyanamidfabrikk. Pionerprosjektet med vasskraftutbygging i Tyssedal, gjorde det mogeleg å starta kraftkrevjande industri.
I løpet av to år talde fabrikkområdet over 100 bygg, og bondesamfunnet og turiststaden var endra til ein industristad. Odda Smelteverk var primært ei metallurgisk bedrift, og 95 % av produkta vart eksportert til rundt 80 land over heile verda. Fabrikken gjekk konkurs i 2003, og ein del av bygningane vart freda av Riksantikvaren som tekniske- og industrielle kulturminne med høg verneverdi. Mange av bygga har fått ny bruk, og Smelteverkstomta er no ein attraktiv bydel for kultur, næring og opplevingar.
CYANAMIDEN:
Av karbid kunne ein ved hjelp av flytande nitrogen laga cyanamid, som er kunstgjødsel. I hovudbygget, ovnshuset, vart det satt inn 320 cyanamidovnar pluss eit testovn i enden.
Rein luft frå bydelen «Bakka» vart blåst gjennom ein tunell under fabrikken, og vart omgjort til flytande nitrogen i Lindehuset, som er bygget ved siden av cyanamiden.
«Dei laga pengar av luft» var eit utsegn som breidde om seg.
Det var matmangel i store delar i verda, og i sær i kalde strøk vart produktet frå Odda ettertrakta. Snøen smelta raskare, glødselet trakk inn i jorda, og matproduksjonen vart mangedobla og føreseieleg. Det tok og knekken på ugras. Etter kvart fekk middelet namnet «Trollmjøl frå Oddafabrikkane».
http://www.kraftmuseet.no/historie/odda-sin-industrihistorie/infotavler/cyanamiden-article679-1003.html
Foto: Kraftmuseet Arkiv